Eko życie zyskuje coraz większe rzesze zwolenników. Przy zakupach kierują się oni nie ceną, ale jakością i pochodzeniem produktów. Takie działania są coraz łatwiejsze i powszechniejsze. Rośnie świadomość społeczna w tym zakresie, a działalność organizacji wspierających takie postawy jest coraz bardziej widoczna. Na świecie działa wiele organizacji na rzecz odpowiedzialnego wytwarzania i handlu, głównie z krajów rozwijających się, gdzie problem był i jeszcze nadal jest największy. Jednakże wszystkie te organizacje swoją aktywność opierają na bardzo podobnych, jak nie tych samych głównych zasadach. Jedną z takich organizacji jest na przykład organizacja Sprawiedliwego Handlu, szerszej znana pod nazwą Fairtrade International. Jest to organizacja parasolowa, zrzeszająca wiele organizacji lokalnych i regionalnych na świecie i jest ona właścicielem znaku FAIRTRADE.
Zasady fair trade
Fair trade opiera się na kilku fundamentalnych zasadach, a do najważniejszych należą:
- uczciwe stosunki handlowe i sprawiedliwa cena – zgodnie z tą zasadą zapłata za towar ma być zgodna z lokalnymi warunkami, w tym zatrudnienia i musi pokrywać koszty produkcji. Istotne jest również to, by terminy płatności za towar były krótkie; czyli producenci powinni otrzymywać uczciwą cenę za swoje produkty
- odpowiednie warunki pracy i płacy (zatrudnienia) – to jedna z ważniejszych zasad fair trade, bo niestety jest jeszcze wiele miejsc na świecie (niestety zdarza się i w Polsce), gdzie warunki zatrudnienia są fatalne i naruszają prawa człowieka. Zasady fair trade mówią, że człowiek ma mieć bezpieczną pracę za godziwe wynagrodzenie, brak dyskryminacji ze względu na wiek, płeć, pochodzenie, czy poglądy polityczne i religijne
- niezatrudnianie dzieci – zgodnie z zasadami fair trade zatrudnianie dzieci jest nieetyczne i nie powinno mieć miejsca w żadnym kraju świata
- demokratyczne zarządzanie – decyzje związane z rozwojem firm powinny uwzględniać potrzeby i prawa pracowników
- edukacja i zwiększanie świadomości konsumentów w celu podejmowania przez nich etycznych decyzji o zakupach, dostarczanie informacji o producentach, produktach i warunkach w jakich powstały
I wydawać by się mogło, że to takie podstawy podstaw, bo w rozwiniętych krajach większość z tych zasad jest przestrzegana. Jednakże w krajach producentów, krajach rozwijających się, gdzie ludzie żyją z uprawy bananów, owoców kakaowca, kawy czy bawełny, przez wiele lat zasady te były nagminnie łamane. Ludzie pracowali w nieludzkich warunkach po wiele godzin, a za swoją pracę otrzymywali bardzo niewielkie wynagrodzenie, często płacone z dużym opóźnieniem. Przy produkcji zatrudniane były dzieci. Dopiero działalność organizacji walczących o prawa człowieka i promocja firm, które działają zgodnie z zasadami fair trade oraz wzrastająca świadomość konsumentów sprawiła, że lista producentów przestrzegających zasad fair trade zaczęła powoli rosnąć.
Niestety jest to jeszcze mało widoczne w handlu detalicznym, a szczególnie u tak popularnych masowych dostawców detalicznych. Tam cały czas króluje cena: im niższa tym lepsza. A to w praktyce oznacza ciągłe obniżanie kosztów. Czyli produkt musi być tani, mało muszą zarabiać pracownicy, by na koniec inwestor otrzymał swoje zyski. Z tego powstaje zamknięte koło: z jednej strony cieszymy się, że akcje na giełdzie drożeją i więcej zarabiamy (Ci którzy inwestują na giełdzieJ), a z drugiej strony narzekamy, że mało zarabiamy (jako pracownicy „sieciówek”) i otrzymujemy produkt gorszej lub wręcz kiepskiej jakości (jako konsumenci). Nasza pralka, telewizor, komputer przewidziana jest do użytkowania do 5 lat, albo krócej, a jak się uszkodzi naprawa jest nieopłacalna i kupujemy nową. Niestety najczęściej jeszcze słabszą. W efekcie wydajemy więcej, mniej jesteśmy zadowoleni i produkujemy coraz więcej śmieci. Czy musi tak być? Nie. Walczmy o to w naszej codzienności. Dokonujmy świadomych wyborów.
Jak rozpoznać produkty fair trade?
Gdy wybieramy się na zakupy szukajmy, pytajmy o produkty firm działających zgodnie z zasadami fair trade, czy wręcz oznaczonych znakiem fair trade, czy innym certyfikatem potwierdzającym humanitarność procesu produkcji (np. GOTS). Firmy mogą stosować certyfikaty tylko wtedy, gdy na każdym etapie produkcji zostały spełnione kryteria i zasady określone przez organizację certyfikującą. Proces certyfikacji jest procesem czaso- i kosztochłonnym dlatego wiele firm jeszcze nie ubiega się o formalne certyfikaty, pomimo iż w swojej działalności stosuje zasady fair trade. Dlatego warto jest „odwiedzić” stronę internetową, czy to producenta ,czy sprzedawcy, poszukać opinii w Internecie i sprawdzić czy w swoich wartościach i działaniach przestrzegają zasad fair trade. (Dzisiaj nie koncentrujemy się na opisywaniu certyfikatów, zajmiemy się nimi w innym wpisie)
Eko życie wspiera fair trade
Niezbędnym warunkiem do tego, by fair trade stał się normą, jest to, by ludzie kupowali świadomie. By pytali sprzedawcę jakiego pochodzenia jest produkt, czy powstał w procesie zgodnym z zasadami fair trade, czy przy jego produkcji nie pracowały dzieci. Te pytania powinniśmy stawiać dokonując zakupów: żywności, ubrań, sprzętu AGD, elektroniki, mebli, samochodów. Słowem wszystkich naszych zakupów tych codziennych i okazjonalnych. To musi stać się powszechne. Nadal więc musimy głośno mówić i propagować kupowanie produktów od firm działających zgodnie z zasadami fair trade. To nasza cegiełka do tego, by nam, ludziom żyło się lepiej, godnie. To również cegiełka do tego, by wspierać zrównoważony rozwój naszej planety, w której troska o środowisko naturalne jest bardzo ważna. Eko życie i fair trade to nie snobizm, modny trend, ale konieczność.